Nu beginnen aan de ouderenzorg van morgen
Waart de Voldemort van de ouderenzorg door Vlaanderen, dan is het hoogtijd om de leerling tovenaars aan zet te brengen. Een metafoor om maar te zeggen dat de organisatie van de woonzorgsector anders kan en dat het ook anders moet.
Gerontoloog Peter Janssens klaagt in De Standaard van 7 februari met een wat simplistische analyse de algemene toestand van de woonzorgsector aan. Zijn aantijgingen kwamen snoeihard binnen, bewijze de vele reacties op de sociale netwerken. Toch snijdt de beleidskritiek hout als je voorbij de Hij-Die-Niet-Genoemd-Mag-Worden riedeltjes wil kijken. Maar je moet dat natuurlijk wel willen.
Dat niemand hardop het kwade durft te benoemen, klopt niet helemaal. Journalisten hebben zich de voorbije dagen, weken en maanden, jaren zelfs, uit de naad gewerkt om mistoestanden aan het licht te brengen. En zo hoort dat ook. Maar niet alles loopt fout en dat mag nog duidelijker gezegd worden, ook door de zelfverklaarde specialisten. Met donderpreken alleen komt de nochtans broodnodige verandering er immers niet.
Innovatie komt er wèl als opiniemakers en politici de Harry Potters van de ouderenzorg een kans geven om hun frisse ideeën en vernieuwende aanpak uit te proberen. Gooi de aangeleerde en de gesubsidieerde hulpeloosheid overboord, want het alternatief bestaat.
De excessen moeten eruit
Daarom moet de Vlaamse Overheid terug gaan inspireren en motiveren in plaats van alleen maar controlelijstjes af te vinken zoals Robert Geeraert op 29 januari al in dezelfde krant stelde. De inspecties zoals we ze vandaag kennen, hebben immers niet voorkomen dat peperdure residenties van beursgenoteerde groepen op de zwarte lijst kwamen te staan. Het huidige wetgevend kader heeft ook niet verhinderd dat gewiekste ondernemers een loopje namen met de kwaliteit van wonen, leven en zorgen. Dat moet dus anders.
Ouderdom is geen ziekte. Wie gezond en actief wil blijven deelnemen aan de samenleving moet dat kunnen doen. De grootschalige rusthuisindustrie heeft geen toekomst meer, dat hebben de coronapandemie en de herhaalde wantoestanden pijnlijk duidelijk gemaakt. De zorg moet weer dichter bij de mensen.
Het behoud van autonomie en het herstel van de zelfredzaamheid, door het creëren van zorgzame buurten of binnen de veilige omgeving van een woonzorgcentrum, is een absolute prioriteit. Tegelijk kan er niet geraakt worden aan de bescherming van ouderen en mensen met dementie, daar bewijzen al lang niet meer zo nieuwe concepten als kleinschalig genormaliseerd wonen en persoonsgerichte zorg nu al hun nut.
En laat de mensen het rapport van hun woonzorgcentrum of hun thuiszorgverstrekker dan meteen maar zelf mee opstellen. De sector die bang is van zijn cliënten, schiet zichzelf in de voet.
Geef de Harry Potters van de woonzorgsector een kans
De vergrijzing is een tsunami in slow motion, zegt Janssens en ook dat we nu knopen moeten doorhakken, anders komen we straks voor voldongen feiten te staan. Hij heeft gelijk.
Er zijn geen toverspreuken, maar als we de zorg in de komende jaren betaalbaar willen houden, als we het werken in de sector opnieuw leefbaar en aantrekkelijk willen maken en als we de kwaliteit van leven voor alle ouderen willen kunnen garanderen, dan moet de financiering van de ouderenzorg nu al helemaal anders. Een woonzorgcentrum verleent géén curatieve dienstverlening zoals ziekenhuizen, zorg er dan ook voor dat niet langer de zorgzwaarte alleen de bepalende factor is.
Daarom vragen we aan de toezichthoudende en subsidiërende overheid om in Vlaanderen een nieuw en faciliterend kader te scheppen waarbinnen het mogelijk zal zijn om zorg nog innovatiever en creatiever te organiseren. De opening die het VIA6 akkoord heeft gemaakt om medewerkers volgens competenties in te zetten, moet doorgetrokken worden in een bredere inclusieve zorgvisie voor zowel thuisondersteunende als residentiële diensten.
De zorgvrager staat niet alleen centraal in die visie, maar participeert actief in het beleid van de zorgverstrekker die op zijn beurt continu durft schakelen en vernieuwen met duurzame, voor de samenleving haalbare en betaalbare keuzes.
Wij nemen alvast de handschoen op, want ons devies luidt al jaren: “Met de stroom mee, waar het kan, tegen de stroom in als het moet.”
—
Griet Robberechts, algemeen directeur Woonzorgnet-Dijleland VZW
Sarah Dupont, campusdirecteur WZC Keyhof – Huldenberg
Rudi Logist, campusdirecteur WZC Dijlehof – Leuven
Eddy Devolder, campusdirecteur WZC Ter Meeren – Neerijse
Jan Vanwezer, campusdirecteur WZC De Wingerd – Leuven